Słowo rabina prof. Lawrence’a Schiffmana, Uniwersytet Nowy Jork
 
 

Niniejszy tom, Wprowadzenie do Biblii Aramejskiej, autorstwa naszego kolegi ks. prof. Mirosława Stanisława Wróbla, to istotny krok w kierunku udostępniania czytelnikom ważnej wiedzy o targumach, aramejskich tłumaczeniach hebrajskich Pism Świętych. Tom ten, uwzględniający najbardziej aktualne, szczegółowe opracowania i główny obszar badań prof. Wróbla, jest wyrazem znaczącego postępu w integracji wiedzy judaistycznej i badań nad Biblią hebrajską oraz wczesnym judaizmem, prowadzonymi przez chrześcijańskich uczonych dążących do lepszego zrozumienia własnej tradycji religijnej w świetle judaizmu, z którego się ona wywodzi. Ponadto, niniejszy tom umożliwi zrozumienie często równoległych, ale sprzecznych sposobów interpretacji tekstów biblijnych przez rabinów talmudycznych i Ojców Kościoła. Przyczyną różnic jest fakt, że ci, którzy tworzyli i opracowywali te tłumaczenia, chociaż skupieni głównie w synagogach aramejskojęzycznych społeczności Izraela i Babilonii, byli ściśle powiązani ze środowiskami rabinicznymi. Poza tym, celem niniejszego tomu jest wprowadzenie do serii, która obejmuje wszystkie aramejskie tłumaczenia Biblii w tradycji żydowskiej, aby ta literatura była w całości dostępna dla polskich badaczy, duchownych i świeckich czytelników.

Niniejsza publikacja rozszerza perspektywę – pozwala wykorzystać aramejskie tłumaczenia, a jednocześnie jest solidną podstawą do tworzenia kolejnych tomów. Dogłębne omówienie różnych wydań, historii języka aramejskiego, miejsca targumów w synagodze, ich historii, literackiej specyfiki, teologii i powiązania z Nowym Testamentem zaspokajają potrzeby, jakie mają czytelnicy tekstów. Wartość projektu jest podkreślona przez fakt, że aramejski był językiem Jezusa oraz że w greckich manuskryptach Nowego Testamentu są zachowane aramejskie słowa w transliteracji. Godnym uwagi jest targum do Księgi Psalmów 22,2, z którego są zaczerpnięte ostatnie słowa Jezusa, znajdujące się w Mt 27,46 i Mk 15,43. Chrześcijanie, czytając nie tylko Nowy Testament, ale także targumy, dowiedzą się, jak rozumiano Pismo Święte w starożytnym judaizmie, i w ten sposób ubogacą swoje rozumienie żydowskich korzeni, z których wyrosło chrześcijaństwo.

Projekt ten powinien być postrzegany zwłaszcza w świetle bardzo pozytywnego, ale często niewłaściwie rozumianego aspektu stosunków żydowsko-katolickich oraz – szerzej – stosunków żydowsko-chrześcijańskich. Jednym z najważniejszych sposobów wzajemnego poznawania i okazywania szacunku dla swoich tradycji religijnych jest wymiana akademicka. Ukryci przed światem katoliccy, protestanccy i żydowscy badacze pracują nad tym, by zrozumieć każdą z tych tradycji oraz obszary ich wzajemnego przenikania się. Uzyskanie tego, co moglibyśmy nazwać kompetencją komplementarną, przez żydowskich badaczy Nowego Testamentu i przez chrześcijańskich badaczy wczesnego judaizmu, jak również duże zainteresowanie zwojami znad Morza Martwego i inną literaturą okresu Drugiej Świątyni, otwiera drogę intelektualnego dialogu, który stworzy relacje, jakie w innym przypadku na pewno by nie powstały. Duża liczba badaczy i studentów, którzy będą zgłębiać tradycję judaistyczną dzięki niniejszej serii targumów, nie tylko przyczyni się do szerzenia wiedzy akademickiej, ale także doprowadzi do powstania osobistych relacji i wzajemnego szacunku. Promowanie takiego szacunku i współpracy to nasz sposób walki z rodzajem uprzedzeń i nienawiści, które nie tak dawno doprowadziły do Holokaustu i zagłady europejskich Żydów. Takie projekty zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio pomagają zapewnić lepszą przyszłość narodom świata.

Wyrażam uznanie twórcom tego tomu i projektu jako całości za zaangażowanie się w to długotrwałe, ale i niezwykle satysfakcjonujące zadanie. Im więcej badamy starożytne interpretacje Biblii, tym bardziej chłoniemy jej nauczanie i otwieramy się na Boże natchnienia. W Biblii zawarte jest przesłanie do współczesnego społeczeństwa, podobnie jak do naszych starożytnych przodków. Módlmy się o to i miejmy nadzieję, że niniejsza seria, otwarta wprowadzeniem autorstwa prof. Wróbla, nadal będzie nas prowadziła drogą porozumienia i szacunku, których domagają się od nas wspólne, a jednak odrębne tradycje. Chciałbym również skorzystać z okazji, by podziękować badaczom za uczestnictwo w projekcie, który ma tak duży wpływ na dalsze budowanie żydowsko-katolickiego porozumienia.
Niech Boże błogosławieństwo towarzyszy wam w realizowaniu waszego dzieła.

Z poważaniem
Lawrence H. Schiffman
Judge Abraham Lieberman Professor
of Hebrew and Judaic Studies
Director of the Global Network
for Advanced Research in Jewish Studies