Targum Neofiti 1 do Księgi Powtórzonego Prawa to kolejny tom Biblii Aramejskiej, który profesjonalnie przetłumaczył i opracował krytycznie ks. prof. Marek Parchem z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Pierwszy w Polsce przekład tekstów targumicznych na język polski, zaopatrzony w aparat krytyczny i komentarz stanowi istotne źródło dla badań biblijnych, językoznawczych, paleograficznych, socjologicznych i teologicznych. Do tych źródeł mogą sięgać zarówno profesjonalni badacze, jak i miłośnicy Pisma Świętego, którzy chcą się zapoznać z najstarszym przekładem i komentarzem tekstów świętych judaizmu i chrześcijaństwa.
Księga Powtórzonego Prawa przekazuje wiele głębokich idei teologicznych, które stoją u podstaw zbawczej relacji pomiędzy Bogiem i Jego ludem. Podkreślona jest w niej rola Mojżesza, który jako pośrednik pomiędzy Bogiem i ludem Izraela zostaje nazwany prorokiem. W tekście znajdujemy informacje o roli proroka oraz zapowiedź nowego proroka, który objawi oblicze Boga. Tekst ten odnoszony jest w Nowym Testamencie do osoby Jezusa Chrystusa – Nowego Mojżesza.
Jak brzmi najstarszy komentarz do Księgi Powtórzonego Prawa? W jaki sposób targumiści interpretują jej tekst hebrajski? Jakie techniki translatorskie stosują, aby przybliżyć tekst święty prostym słuchaczom zgromadzonym na liturgii synagogalnej? Czy w aramejskim tłumaczeniu hebrajskiego tekstu Księgi Powtórzonego Prawa można dostrzec pomost pomiędzy Torą a Ewangelią? Odpowiedzi na te pytania daje wnikliwa lektura niniejszego tomu.
Księga Kapłańska, najkrótsza choć centralna księga Tory Mojżeszowej, nie cieszy się wśród chrześcijan większą poczytnością. Inaczej jest w tradycji żydowskiej, gdzie stanowi ona rdzeń objawienia biblijnego. Spośród 613 przykazań Tory niemal połowa (247) mieści się w tej właśnie księdze, która składa się z nakazów Bożych skierowanych do Izraela za pośrednictwem Mojżesza. Zrozumiałe więc, że targum, czyli liturgiczna lektura tej księgi w języku aramejskim, aktualizuje te przykazania w kontekście życia pokoleń ludu Bożego.
Ks. prof. Antoni Tronina wydał wcześniej obszerny komentarz do Księgi Kapłańskiej. Akcentował w nim konieczność uwzględniania liturgii żydowskiej w katolickiej egzegezie Pisma św. Papieska Komisja Biblijna mówi o tym wyraźnie w dokumencie „Naród żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej” (2002).
Kilkunastotomowe dzieło zajmuje ważne miejsce w dialogu między religiami, gdyż jest realizowane w szerokim gronie specjalistów chrześcijańskich i żydowskich z różnych ośrodków naukowych w Polsce i za granicą. Badania nad targumami rozwinęły się dzięki odkryciu w 1949 r. przez prof. Alejandra D. Macha w Bibliotece Watykańskiej Kodeksu Neofiti 1. Polski przekład tego Kodeksu, zapoczątkowany przez ks. prof. Mirosława S. Wróbla, wpisuje się na trwałe w rozwój badań targumicznych. Kardynał Gerhard L. Müller – prefekt Kongregacji Nauki Wiary – uważa, że „na gruncie polskim publikacja będzie swoistym i jedynym elementarzem wprowadzającym w fascynujący świat targumów”.
Wartość dzieła, które będzie tworzone przez długie lata, doceniło Stowarzyszenie Wydawców Katolickich – uhonorowało Biblię Aramejską. Targum Neofiti 1: Księga Rodzaju nagrodą „Feniks 2015” oraz Biblię Aramejską. Targum Neofiti 1: Księga Wyjścia nagrodą „Feniks 2018” w kategorii literackiej. Poszczególne tomy wydawane będą w wersji naukowej w języku aramejskim i polskim (z aparatem krytycznym) oraz popularnej w języku polskim uzupełnionej o element multimedialny.
Seria Biblia Aramejska, jako innowacyjne w skali całego świata przedsięwzięcie wydawnicze, jest cennym uzupełnieniem księgozbiorów gromadzonych przez biblistów, profesorów i miłośników pogłębiania wiedzy o Słowie Bożym. Jak pisze abp Henryk Muszyński we Wstępie do Targum Neofiti 1: Księga Wyjścia: „[Targumy zawierają] związane z liturgią komentarze wyjaśniające znaczenie tekstu biblijnego z jego praktycznym odniesieniem do konkretnej sytuacji życiowej słuchacza”, co pozwala stwierdzić, że Biblia Aramejska może być dla każdego źródłem refleksji nad codziennością, bo choć minęło prawie tysiąc lat i wiele zmieniło się od czasów powstania tych tekstów, ludzkie życie niesie ze sobą podobne wyzwania.
Opublikowanie przez Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium” we współpracy z Instytutem Nauk Biblijnych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II polskiego przekładu Targumu z apara...
więcejChrześcijańska interpretacja „wydarzenia Jezusa” i odczytywanie go w chrystologicznym kluczu hermeneutycznym z odniesieniem do Biblii hebrajskiej doprowadziły do wyłonienia się z judaizmu nowego sy...
więcejNiniejszy tom, Wprowadzenie do Biblii Aramejskiej, autorstwa naszego kolegi ks. prof. Mirosława Stanisława Wróbla, to istotny krok w kierunku udostępniania czytelnikom ważnej wiedzy o targumach, ar...
więcejProśba autora – ks. prof. Mirosława Stanisława Wróbla – oraz Wydawnictwa Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium” o słowo wstępne do książki Wprowadzenie do Biblii Aramejskiej, będącej w zamiarze autora ...
więcejKsiążka pt. Wprowadzenie do Biblii Aramejskiej napisana przez ks. prof. Mirosława Stanisława Wróbla z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II jest publikacją, która otwiera wielotomową ...
więcejPolska kultura zyskała skarb. Na język polski przełożono pierwszą księgę Biblii Aramejskiej, czyli tzw. targumów. Po aramejsku mówił Jezus. Dzięki targumom wiele tekstów biblijnych rozumiemy lepiej...
więcejW środowisku polskiej biblistyki została podjęta bezcenna inicjatywa udostępnienia rodzimemu Czytelnikowi polskiego przekładu Biblii Aramejskiej, będącej tłumaczeniem Starego Testamentu z języka he...
więcejZ uznaniem i ogromną wdzięcznością przyjąłem zapowiedź Instytutu Nauk Biblijnych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, który w łączności z innymi ośrodkami naukowymi Polski i zagrani...
więcejTargum to najstarszy, powstały przed niepamiętnymi czasami w liturgii żydowskiej przekład Biblii Hebrajskiej i komentarz do niej. To Słowo Boga przekazane nam w języku aramejskim przez ojców w prze...
więcejTargumy. Biblia została napisana głównie w języku hebrajskim, ale częściowo także w aramejskim. Gdy aramejski stał się lingua franca, Żydzi nie potrafili czytać po hebrajsku, dlatego tekst trzeba b...
więcejW stosunkowo krótkim czasie po wydaniu Targumu Neofiti 1 do Księgi Rodzaju, przygotowanego przez środowisko biblijne Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II pod przewodnictwem ks. prof....
więcejZ wielką radością środowisko biblistów i miłośników Pisma Świętego w Polsce wita drugi tom Biblii Aramejskiej, przygotowany przez ks. prof. Mirosława Stanisława Wróbla, Dyrektora Instytutu Nauk Bib...
więcej